123, алдьархай багайы диэ, алдьархай куьаган диэ, алдьархай тургэн диэ,, итинник элбэх тылы алдьархай диэн тылы кытта дьуерэлиэххэ сеп, онтон учугэй диэн тылга алдьархай диэн сыьыарыы барбат. Билбэтим, олоххутугар алдьархайы тардан ылыаххытын багарар буоллаххытына багар диэн даганы. Дьэ ол кэнниттэн иэдээн, алдьархай буолла диэйэххитий.
Ынырык куьа5ан
Ынырык учугэй
Учугэй ба5айы
Куьа5ан ба5айы
Мин санаабар сепке этиллэр курдук
Холобур кеннеру учугэй болон сеп уонна улахан суолталаах учугэйи этэр курдук ейдуеххэ сеп
Сахабыт тылын курдук баай тыллаах омук өссө үөскүө ыраах буолуо диэн баар.
Үчүгэй баҕайыны, үчүгэй баҕайы диэбэккэ. Онно киһи омнуолуура суохха дылы. Саха былыр, былыргаттан барытын харыстыыр. Үчүгэйи холобур баҕайы диэн көстүбэттэн харыстаан, куоттаран этэр буолуохтаах. Көннөрү айахха киирбити барытын чап гыннара сылдьыбаттара биллэр.
Холобура баҕа диэтэхпинэ чөмчөкөн оҕотугар, бадараан баҕата киирэрэ саарбаҕа суох. Баҕа санаа диэн эмиэ баар. Ол курдук икки өйдөбүллээх. Өбүгэлэрбитигэр махтаныах уонна сүгүрүйүөх эрэ тустаахпыт.
Өр, сымыйанан айыма, билбэттэриттэн уонна этэ үөрэнэн хаалбыттарыттан сылтаан итинник сыыһа саҥараллар. Сатаан маннык дии үөрэммэтэхтэр. Наһаа үчүгэй, олус үчүгэй, дьикти үчүгэй, сүрдээх үчүгэй уонна дьэ ити курдук бара турар. Баҕайы диэн тылын переводун көр эрэ. Урод уонна акаары диэн.
Ынырык учугэй, алдьархай учугэй диэн туттуу тыллар куьа5ан санааттан тахсаллар лии саныыбын. Мин уордэхпинэ-коттохпунэ, биитэр соьуйан уоруу тугэнэ буолла5ына - уой, наьаа учугэй дии, бэртээхэй минньигэс, наьаа да астык диэн тыллары туттабын. Сааьым 30, ыал ийэтэбин. Чугас дьонум эмиэ ити курдук дииллэр.
Сорох Сахалар тоҕо билиҥҥээҥҥэ диэри акаарыларын уонна уруодтарын билэҕит? Тоҕо диэтэххэ үчүгэй БАҔАЙЫ дии тураллар. Куһаҕан баҕайы диэххэ сөп, онтон үчүгэй БАҔАЙЫ диэн олох сыыһа этиини билиҥҥээҥҥэ диэри көннөрбеккө сылдьаллар, саҥара үөрэнэн хаалбыттар. Өскөтүн кыраһыабайа суох уонна акаары буола сылдьыаххытын баҕарар буоллаххытына үчүгэй БАҔАЙЫ дииргит көҥүллэнэр.
"Туох барыта икки өрүттээх" диэн этии айылҕа төрүт тутулугун быһаарар уонна демократия үөрэҕин төрүтэ буолар.
Сахалар бу этиини былыр-былыргыттан тутуһан диктатураны үөскэппэккэ сылдьаллар. Икки өрүттээх өйдөбүллээх тыллар өй-санаа уларыйан, солбуйсан биэрэрэ кэлэн эрэрин биллэрэллэр. Икки өрүтү тутуһуу саха дьонун өйдөрө-санаалара сайдыылааҕын бэлиэтэ буолар.
Ынырык үчүгэй диэн этии бу үчүгэйбит куһаҕаҥҥа кубулуйан эрэрин биллэрэр.
Айыы диэн тыл икки өрүттээх; үчүгэйдээх уонна куһаҕаннаах, киһи оҥорор быһыыта үчүгэй эбэтэр куһаҕан буолан тахсалларын быһаарар.
Тыл үөрэхтээхтэрэ диктатура үөскэтээри сахалары барыларын албынныы сылдьаллар.
Санааҕытын түһэримэҥ. Туох барыта эргийэн кэлэн иһэрэ "Туох барыта икки өрүттээх" диэҥҥэ сөп түбэһэр. Билигин үчүгэй эрээри, сотору куһаҕан буолан тахсыан сөп. Бу быһаарыы тыл үөрэхтээхтэрин сымыйаларын биллэрэр. Ол аата тугу эрэ "аньыы" диэбиттэрэ, сотору уларыйан эмиэ айыы буолара тиийэн кэлиэн сөп.
Айылҕаҕа туох барыта кэмэ кэллэҕинэ уларыйарын сахалар билэн икки өрүтү тутуһаллар.
Синоним, антоним , пароним, омоним диэн өйдөбүллэр бааллар. Тылы байытар , оонньотор тыллар. Төптөрүтүн инник дьоҥҥо баайсан тылларыттан матаран түҥ-таҥ буола үөрэтэн,санааларын сарбыйан түҥ-хааһах , хомуолай оҥороҕут. Мин көрүүбэр бу топка мэлдьи саба саҥарылла сылдьыбыт дьон бэйэлэрин хом санааларын баттана, балыйылла сылдьыбыттарын иэстэһэн саһан олорон билбэт, КӨСТҮБЭТ дьонугар тыыннарын таһаараллар. Хайдах иитиилээх киһи сирэйгэ эппэт тылларын биллибэтинэн олорон уоран маннык тыллаһыай? Киһи хомойуох ама да сахабын диир сахам дьоно бэйэлэрин икки ардыларыгар маннык бардьыгынаһан, баайсан , баттаһан кэпсэтэллэрэ буолуо да? Бэйэлэрин курдук дьон быыһыгар сылдьан киин куораппытын "мамбетятник" диэн кимнээҕэр улаханнык хаһыытыыллара буолуо. Бары мамбеттар , эн эмиэ!- диэн сиэркилэ иннигэр туран хаһыытаан.
"Улэ кэнниттэн сынньанар ба5айы" диэни туох диигит?
УhУС СУОЛТАТА.
Сыыhа диэн мөккуhун))
Ол иьин маннык субэлиэм этэ,суруллубукка тутатына еьургэнэн, уехсубутунэн барбакка,сыта олоро толкуйдаан баран санаагытын уллэстин.
Куолуьут, оннук.
О5о сырыттахпына кырдьаҕас абаҕам о5онньор эппитин өйдөөн хаалбыппын: абааһы сэттэ уоллаах, биир кыыстаах диэн. Уолаттарын ааттара Баҕайы, Алдьархай, Үлүгэр, Амырыын, Үөдэн (Уоннаа5ылар ын умнубуппун), со5отох кыыһын аата Сирэ5эс диэн диирэ. Ити тыллары тутуннахха абааһылары ыҥырабыт уонна айыыьыттар үс күн кемускэллэрэ кэбириир диирэ.
Үчүгэй аһара бардаҕына үчүгэйтэн үчүгэй, үчүгэй баҕайы, ынырык үчүгэй, алдьархай үчүгэй диэннэр кэлэллэр. Онтон кэрэ диэн кэлэр, онтон кэрээн, кэрээнтэн тахсыы кэлэр. Бу кэнниттэн куһаҕаҥҥа уларыйыы буолар.
Үчүгэй куһаҕанынан солбуллуута итинник кэлэрин сахабыт тыла биллэрэр.
Кэрээнтэн тахсыы диэн олус улахан аһара барыы, атыттары туората сатааһын үөскээһинэ ааттанар.
Үчүгэй аһара барыыта үчүгэйгэ тириэрдибэт.
Былыр инник санарбатах буолуохтаахтар, кэлин ким эрэ туттубут сыьыарыыта мода курдук тарганыан сеп. Мин эьээм учугэй багайы, ынырык учугэй диэн санарарын ейдеебеппун, дьонум да атыннык санарааччылар. Аныгы дьон хос тылы эбэрбитин себулуубут, онтубут ой дуораанын курдук тургэнник тарганар. Ити куьаган кемелте тыллар мин саныахпар 50-60сс киирбит тыллар буолуохтарын сеп, стилягалар баар кэмнэриттэн, как молодёжный сленг. Ону билигин кеннерен санарар уустук буолбатах. Туох ыараханнаагый наьаа учугэй, олус учугэй, бэрт да бэрт диир? Санаан да кердеххе куьаган суолталаах тылы кыбытан учугэйи теттеру эргитэн кэбиьиэххэ сеп. Киьи тыла охтоогор куустээх. Учугэйи тустэниэххитин багардаххытына куьаган суолталаах кыбытык, кеме тыллары суох гына сатаан, учугэйи кытта тэннэ туттуман!
Үчүгэй кэмэ кэллэҕинэ куһаҕаҥҥа уларыйар, ол аата бу куһаҕаммыт аны үчүгэй буолар кэмэ кэлэр. Сэбиэскэй былаас дьадаҥылары "үчүгэйдэр" диирэ, ол уларыйан аны баайдар үчүгэй буоллулар. Дьадаҥы куһаҕан буолла, бары байа сатыырг дьулустулар.
Эмискэ кэлэр баай туһата суох, элбэхтик үлэлиэххэ, баайы-малы мунньунуохха. Сыыйа байан иһиэххэ сөп.
ОЛУС ҮЧҮГЭЙ, НАҺАА ҮЧҮГЭЙ, БЫДАН ҮЧҮГЭЙ ордук үчүгэй, үчүгэйтэн үчүгэй, дьикти үчүгэй, үп-үчүгэй, оннук үчүгэй, маннык үчүгэй, ураты үчүгэй игин диэн буолуохтаах ээ.
Хайдах да алдьархай үчүгэй, ынырык үчүгэй буолбат. Алдьархай үчүгэй, ынырык үчүгэй диэҥҥит алдьархайы, ынырыгы тардан ылаҕыт ээ.
Бэрт дьон өссө дьаабы үчүгэй дииргит буолуо.
Киһи бэйэтэ үчүгэйи уонна куһаҕаны арааран туһана үөрэниэхтээх. Бу үөрэх сахалыы "Үрүҥү, хараны араарыы" диэн ааттанар. Бэйэтэ кыайан үчүгэйи, куһаҕаны араарбат киһи атыттар, тыл үөрэхтээхтэрин албыннарыгар киирэн биэриэн сөп. Ол иһин "Албыҥҥа акаары бараммат" диэн өс хоһооно баар буолбут.
Олох революция оҥороору гынныгыт дии Көрдөххө, иһиттэххэ, улууһунан тылбыт- өспут кыратык атыннаах. Үөрэ- көтө уйэлэр тухары өйдөһөн кэллибит. Дьол уонна Сор арахсыспаттар, оннооҕор ырыа баар. Учугэй куьаҕаннаах, куһаҕан үчүгэйдээх. Киьи төбөтугэр тугу ойуулуурунан олорор. Дьон толкуйа эһиги олоххут буолбатах. Мөккүһэн туһата суох.
мы считаем противоположностями, на самом деле ими и не является - они взаимозависимы. Как мы можем сказать, что является добром, если в мире не будет зла? Добро является добром только относительно зла.
Как мы определим, что красиво, если не будет и безобразного?
Не нужно ничего отвергать и подавлять - глубоко в своей сути эти вещи взаимодополняют и уравновешивают друг друга, образуют гармоническое единство.
Нужно не выбирать, а принимать всё таким, какое оно есть; всё существующее служит какой-то цели и выполняет свою роль в мире. Камень на дороге может помочь перейти реку; гнев обладает собственным изяществом и показывает силу.
Лао-Цзы учит принимать жизнь во всей её полноте, какой бы она ни была - иногда она ужасна, иногда блаженна - хорошо и то и другое.
Дьэ бу курдук сахалар муударайдар. Учугэй ба5айы.
Айыы диэн тыл икки өрүттээх өйдөбүллээх. Киһи үчүгэйи эбэтэр куһаҕаны оҥорон кэбиһэрин биллэрэр. Сэрэхтээх тыл, улаханнык саҥарыллыа суохтаах, куһаҕана элбэх тыл, оҕону , киһини сыыһа-халты тутуннарара элбэх.
Айыыны "үчүгэй" диэн сымыйанан этэр тыл үөрэхтээхтэрин албыннарыгар киирэн биэримэҥ!
Айыы диэн элбэх өйдөбүллээх тыл:
1. Үчүгэй айыыны оҥоруу - үрүҥ айыы диэн ааттанар.
2. Куһаҕан айыыны оҥоруу - хара айыы диэн буолар.
3. Киһи айыыны оҥороору ыксыырыттан, тиэтэйэриттэн сыыһа-халты туттунара элбиир, үчүгэй да буолуон сөбүн куһаҕаҥҥа кубулутар.
4. Оҥоро сатыыр айыыта сыыһа-халты буолан хаалан куһаҕаны элбэтэр.
5. Айыы буолуу диэн өлбүт дьон өйдөрө-санаалара Үөһээ дойдуга сылдьаллара ааттанар.
Онон айыы диэн тыл биир эрэ үчүгэйдээх, онтон атыттара бары куһаҕаннар. Ол иһин айыы диэн тыл куһаҕан өйдөбүллээх.