ханныгын да иьин ийэ, а5а диэн киьиэхэ саамай баар суох бастакы дьонун буолла5а
да5аны суруйааччылар оччотоо5у вымышленнай образтар, геройдар буолуо. билинни ыччат оннук дьон буолбатах курдук. оччолорго да оннук буолуо. ицэ, а5а итэ5эьин хайдах баарынан ылыныллыахтаах уонна син биир хайдах баарынан ылыныллыахтаах, сиэр—майгы кинилэр утары барары барары кенуллуе суохтаах диэн ейдуубун.
Чуечээски а5атын хайаабыттара этэй? умнубуппун
Аҕалар уонна оҕолор.
Уорар, кыбар кыдьыга суох аҕалаах буоламмын Чүөчээски оннугар бэйэбин кыайан туруоран көрбөтүм.
Онон, туораттан олорон мин маннык санаалаахпын. Суруйааччы эстэн-быстан олорор ыалы ойуулаабат. Ийэтэ уолугар өйүө илдьэригэр баахыла, үрүмэ астыыр дии. Өссө сүөһүлээхтэр, ыанар ынахтаахтар. Ол аата Наһаар аһыыр астаах эрээри уорар. Түүлээх Уллуҥах бэйэтигэр сөрөөтөҕө))) Оҕо сылдьан аахтахха Наһаар олус улахан уонна кутталлаах курдук көстөр этэ ээ))) Дьиҥэ, кини дьон тылыгар кииримтиэ, сатаан аккаастаабат, утарылаһар кыаҕа суох, мөлтөх санаалаах буолан уорарга сөбүлэспит буолуон сөп. Санаата оонньуур, буккулла сылдьар буолан кыайардыы уолун таһыйар. Оттон кэпсээҥҥэ уола кинитээҕэр быдан күүстээх санаалааҕа көстөр.
Чүөчээскини "стукач" диир дьонтон сэрэнэр буолуҥ. Ол аата аттыгытыгар уоруйах сылдьар буолуон сөп))).
Суорун Омоллоон коммунизмы, кыьыл былaaьы уруйдaaн-aйхaллaaн суруйбут киьи.
Бэйэтин омугун aнaлa aнaaрдaaх, кэлии дьон утуeлэринэн эрэ дьон буолбут курдук суруйaр. ,,Бэйэтэ Эмтиэкэни,, ылaн кeрун? Мaкaaр aмa aрaспaaнньaтын билбэтэ буолуо дуо? Пeтро-ов!!! диэн хaьыытaтa олоруо дуо, хaннa дьeлe туспут Пeтрову кeрдууллэр диэн мe5уттэ2. Ити кини кэпсээннэрэ уксэ Сэбиэт былaaьыгaр ньылaннaaьын курдук.
Чүөчээски араспаанньата
ким диэний диэн викторина боппуруоһун ыйытабын. Эппиэттэ биэриҥ эрэ...
@#
Чүөчээски диэн эмиэ сиэртибэ буоллаҕа. Куһаҕан санаалаах дьон оҕо барытын көнөтүнэн ылынарын билэ-ьилэ соруйан ыйытан хоруй ыллахтара. Арай билигин оҕону улахан киһитэ суох доппуруостуур бобуллубутун( сокуонунан көҥүллэмэтин) иннигэр оччотооҕу кэмҥэ оҕону хайдах баҕарар бутуйан көрдөрүү ылаллар буоллаҕа. Чүөчээски эрэйдээҕи киһи аһынар. Саатар үөхпэккит буоллар үчүгэй буолуо этэ.
Чёчээски коллективизация бириэмэтин персонааьа,ол кэмнэ
суеьун ахсаана,сылгын тебете барыта хаьаайыстыбаннай сэбиэт "быалаах-прошнурованнай" кинигэтигэр тиьиллэ сылдьара уонна продналог эрэ бэрээдэгинЭН барара(вроде-бы бэйэн-кэтэх баайын а учета государственнай кэриэтэ этэ), ол иьин кыьал5аттан туун алаас дьоно (бодонсутуу-укрупнение колхозно-совхознай кэлэ илигинэ) утуйбутун кэннэ бэйэлэрин баайдарын уоран-кистээн тутталлара...
Кун бугун хас нэьилиэк бэйэбит билбиппитинэн олоробут (мсу),даже администрация туспа с/х специалист керуллэр, но ол "быалаах кинигэ" билинни "таьыма" творческай отчет-от фонаря дьин чахчы суеьун ахсаана кендёй-чуолкайа суох, ол ону аьа5астык кэпсэтэр норуот туьугар дьон суохтар, онон Чечээски учугэй герой-прогрессивнай-а биьиги кун бугун бэйэбит бэйэбитин албыннана олоробут: ЕР туруорбут баьылыгын критикалыыр сыыьа дьиэн_- баьылык улэтин хаачыстыбата норуот тус оло5ун кэскилэ буоларын умнан туран...
чуочээски
Мин санаабар Чуочээски бэйэтин кэмин "геройа".Суорун Омоллоон ол коммунистар баьылаан олорор кэмнэригэр- Чуочээскини "показателбнный,примерный герой" онорон кордордо ини.оччолорго кутуйах хаьааммыт бурдугун ыллаххына,уордаххына буотах.Аччыктаан кутуйах хороонун хаьан хаьааммыт бурдугун ылаллар.ону билэн унсэллэр.Уонна - 10 сыл хаайыы.онон бириэмэтэ оннук этэ диибит.Саха сэмэй огото хайдах даганы тороппут агатын в любом случае унсубэт ини дии саныыбын.Онон коннору коммунист.идеологияга соп тубэьэр кэпсээн.
Чvечээски курдук а5абын vнсэн биэриэ суох курдукпун.. :))
Суорун Омоллоон таайтарыылаахтык суруйбутун, ба5ар, ейдеебетеххvт буолуо.. Дьинэ бэйэлээх бэйэтин баайын елерер, а5ата.. Ол са5ана бэйэн сvеhvгvн идэhэ оноhуннаххына кытта буруйга-сэмэ5э тардылла5ын.. Онтон Чvечээски диэн нууччалыы "чvечэ" диэнтэн тахсыбыт аат.. Барыта дьэнкэтик кестер дии, С.О. то5о итинник ааттаабыта.. Ол кэмнэ былаас модьуйуутунан vчvгэй герой курдук кердерде5е.. Бэйэтэ этэр ис санаата отой атын.. Хаттаан аа5аарын эрэ.. "Бэйэтэ эмтиэкэтэ" эмиэ.. :))). Макаары тvнкэтэх, балай гынан кердерер, ол эрэн, кини тылынан былааhы кириитикэлэтэр.. Нууччатымсыйбыт сиэстэрэни ме5vттvvтэ.. Алааhыттан ыыра ырааппатах дьин саха о5онньоро нууччатымсыйбыт сиэстэрэ тылын хантан ейдvей.. :)))
Ол Поликарпова диэни мин билбэппин.. Онон тугу этээри гына5ын? :)))
Ол эрэн, Суорун Омоллоону тас эрэ еттvттэн керен критикалаабыт диэхпин ба5арабын.. То5о диэтэххэ, ол кэмнэ цензура суруйааччы айымньытын хас эмэ тегvл уларыттарар.. Амма Аччыгыйа Бобров диэн нуучча бырааhын иhээччи, соччо суох киhи гынан кердербvтvн, нууччаны холуннарбыккын диэн нуучча vтvетvн кердерер гына уларыттарбыттарын туhунан эмиэ баар.. "Кэр дьэбэр" диэнтэн Суорун Омоллоонно кэбэ5эстик да сыана быспыт эбит дии.. :))).
Поликарпова Евдокия Михайловна -
доктор педагогических наук, профессор кафедры методики преподавания якутского языка, литературы.
Соцреализм кэмигэр былаас тугу соҥнообутун суруйуу, халыыпка хаайтарыы баар этэ. Ол мэлдьэх буолбатах.
Эн миигин сыыһа өйдүүгүн дуу, мин эйигин дуу? "Кэр дьэбэр" диэн Суорун Омоллоону эппэт. Суруйааччы Макары "кэр-дьэбэр киһи" диэбитин Евдокия Михайловна көмүскэһэр. Онон, Макар адвокаттара иккиэ эбиккит диэри гыммытым)))
Кылгастык..
Суорун Омоллоону "норуот естее5е" онороннор хаайыыга ыыталлар.. Аммосовтаах курдук кылгас vйэлэниэхтээ5ин, куhа5ан vчvгэйдээх диэбиккэ дылы, сэрии буолан быыhанар.. Штрафбатка сэриилэhэр.. Ол эрэн кинини, хара елvер дылы сэрии бэтэрээнин быhыытынан чиэстээбэтэхтэрин-бочуоттаабатахтарын наhаа се5ебvн.. "Хайыылаах" аатыран штрафбатка сулууспалаабыт "буруйугар" дуо?
@#
Санаан көрүҥ эрэ хас тайахтыы бардаххыт аайы оҕолоргутугар "дьоҥҥо мээнэ кэпсии сылдьымаҥ" - улаханнык сэрэтэн бараргытын. Ол аата сэрэппэтэххитинэ оҕоҕут чүөчээски оруолун толоруо турдаҕа. Оҕо диэн ыраас, көнөтүнэн сылдьар буоллаҕа. Ол улахан дьон оҕоруктаах өйдөрүн хантан билээхтиэхтэрэй. Баҕар ыалгыт киһи кэтэх санаалаах сылдьан, аҕаҕыт тайах өлөрбүтэ дуо диэн ыйытыа. Оҕо эрэйдээх бэркэ билэр киһитэ, ыала күн аайы сэлэһэр кэпсэтэр буоллаҕа. Онон куттаммакка кырдьыгы этиэ. Онтон ол киһиҥ ыала тайахха лициэнсийэтэ суох тайах өлөрбүтүн оҕотуттан билэн баран экологторга, булт инспиэктэрдэригэр үҥсүө. Ону кэлэн тараччы тутан ылан баран ыстараап бөҕөтүн төлөтүөхтэрэ. Ол аата эн оҕоҥ эмиэ чүөчээски буоларыгар тийэр. Эбэтэр эн эрэ оҕоҥ буолан чүөчээски буолбакка ол оҕоҕуттан ыйытан баран билбит киһи эрэ буруйдаах буолуо дуу. Биллэн турар Чүөчээски туох буруйдаах үһү. Оннук политика бардаҕа дии.
чуечээскини 5кыл сылдьан саха лит аахпыппыт наьаа ер ырыпыппыт
билигин арааьа учебникка суох быьылаах ди.О5о барахсан хаьан да сымыйалаабат ээ, арай биирдэ кыра уолбун олордо сырыттахпына гаи тохтотто, о5он хастаа5ый? диэтэ мин 12с диэтим, ээ сеп диэн докум биэрэн иьэн аны уолбуттан ыйытта сааьын хаьый? диэн бу дьоллоох 11 диэтэ5э уьу кыьыйдым а5ай иннэ гынан 500шраф суруйдулар, уолбун мехтум ону о5ом эппэтэ5ин ди диэтэ.Онон любой о5о инник поступогы онорор, оноруо Чуечээски курдук.
Чуечээскини суруйбут киьи булан сюжетын таьаарбыт: а5атын баран стукачтыыр)
СО бээтэ хайдааэрэ киьи) Саатар колхуос бирисидээтэлин стукаачтыыр диэн суруйуо5ун)
Чуечээски аата
"чуечэйбит" диэнтэн тахсыбыт. Ол аата, кыра тебелеех, усун моойдоох, ырыган, чуечэннээбит бысыылаах, туерэннээн хаамар о5о.
Туох да диэбит исин -- сыыса. Саха о5ото советскай пропаганда кулута буолан а5атын итинник тусэн биэрэрэ. Тем более, оччотоо5у суут-сокуон кытаанах кэмигэр а5ата Насаар эрэйдээх хаайыыттан теннубэтэ5э чуолкай. Ол биир кулун аайы. Уолун кеметунэн ханнык эрэ Беломорканал тутуутугар сылдьан лаа5ыр быыла буолла5а. Кысыйа саныыбын ээ, бэйэлэрэ да ол то5о улахан сылгыны буолбакка, саас тереебут кыра ньулдьа5ай кулуну уораахтаабыттара буолла. Мун саатар, тото-хана асаан хаалыахтара этэ. Ити коллективизация сылларыгар буолла5а. Теоретически ыллахха, бэрт сотору ыган кэлбит сэрии са5анаа5ы сут-кураан дьылларга а5ата суох тулаайах Чуечээскилээх (ийэтэ Натааса, балта Сардаана диэн этилэр дии) бары сууласпытынан хоргуйан елбут буолуохтарын сеп. Омоллоон бука Таатта, Черкеех сирин ойуулаата5а буолуо, онно хоргуйбуттара. А5алара бэл уора-уора дьонун асата сатыыр бэрт предприимчивай киси буолан, дьонун сутатыа суох этэ. Саасынан хапсан армыйа5а да барыа суох этэ.
Итого, что имеем: Чуечээски сыыса бысыыламмыт!
Кыттыбыт дьон быһаарыыларын аахтахха барыта сөп курдук
да кэпсээн иһэ истээх да диэххэ сөп ,эбэтэр "прост как колобок" диэххэ да сөп, ону ким хайдах өйдүүрүттэн, кэмэ-кэрдиитэ хайдаҕыттан, ким хайдах атын дьоҥҥо тиэрдэриттэн тутулуктаах. С.О. наһаа кистээн, атыны ханарытан суруйбута буолуо дии санаабаппын. Үөнэ-көйүүрэ суох кырдьаҕас этэ. Кыырдьыгын эттэххэ онно өйө да тиийбэтэ ини. Кини бэйэтин эпохатын достойнай киһитэ буоллаҕа дии. Мин санаабар Чүөчээски просто саха тыатын сирин оҕото. Ону С.О. хантан да ылбакка өйүттэн герой оҕону чочуйа сатаабыта табыллыбатах, оскуолаҕа төһө да үөрэтиллибитин иһин хаһан да биһирэбили ылбатаҕа
Алампалыы эттэххэ
"... бириэмэтин билэн, сылын сыаналаан, күнүн-дьылын бадахтаан" баран Чүөчээскини буруйдааҥ. Билиҥҥи олох арҕаһыттан ойууланар кэми өҥөйөн көрдөххө Чүөчээски оччотооҕу тутул сиэртибэтэ эбит.
Ийэтэ Настаа эрэйдээх ийэттэн туох атыннаах буолуой? Ийэлэр былыр да, быйыл да оҕолорун биирдик таптыыллар.
Чүөчээски аҕатын Наһаары ырытан көрүҥ эрэ. Ким туох санаалааҕый?
Бу дьэ баар суол этэ
Оннооҕор Г.К. Жуков "Воспоминания и размышления" мемуарын Брежневы ханна да ахтыбатаххын диэн олох бэчээккэ ыыппатахтара дии, ол туһунан редактордаабыт Алла Алова маннык эппитэ: Г.К. долго молчал, это было тяжелое размышление человека, который в жизни ни разу не врал, ему было очень тяжело, но, по моему, он начал согласиться с предложенными изменениями ради читателей и возрастающего поколения, глубоко вздохнул и прошептал:"Дурак не поймет, умный промолчит". Ити эпизоду эмиэ тоҕо эрэ Жуков туһунан документальнай аҥаардаах киинэҕэ быйыл көрдөрбөтүлэр.
Чүөчээски аҕата ити кырдьык коллективизация бириэмэтэ, дьонтон сылгытын күүстэринэн былдьыыр кэмнэрэ, бэйэтин кулунун уоран астаабыт буолуохтааххтар, колхозка биэриэх кэриэтэ диэн, онтон Чүөчээски ол бириэмэ пропагандатын содула, хайдах курдук дьон киһини итэҕҥйэр бириэмэтэ киһи сөҕөр.
Павлик Морозов бэйэтин кэмин сиэртибэтэ. Кинини Советскай былаас пропагандаҕа анаан идеализированнай герой оҥорбута. Оттон
Чүөчээски вымышленнай герой, былааска сөп түбэһиннэрэн. Суруйааччы кини аатын атыннык ааттаабатаҕа дьикти, баҕар кырдьык иһигэр атын санаалааҕа дуу.
Хайа да тутулу буруйдаабакка да эттэххэ, ого сепке гыннага. Психология ерэгэ этэринэн, хайа багарар огого 7-8 сааьыгар диэри ийэтин, агатын авторитета улахан. Онтон огого аан дойду аартыгын аьарыгар аналлаах Учуутал диэн киьи авторитета ордук кююскэ баьыйар. Учуутал тугу эппитин, туохха ерэппитин ого ылынар буолар. Кырдьыксыт, сымыйалаабат буолуу, олох харанга ерюттэрин утары барыы тыыныгар иитиллэн истэгэ. Ол кэнниттэн ого ючюгэйи-куьаганы сатаан араарар буолар, олоххо бигэ керююлээх буолар, тус санаатынан салайтарар киьи буолар.
Кэпсээнгнгэ суруллубутунан, Чечээски санга олох киьитэ, оскуолага ерэнэр. Оскуолага да ерэммэтэ эбитэ буоллар тангара ерэгэ тугу этэрий? Уоруманг, сымыйалааманг, оччотугар тангара накаастыа диэн буолбатах дуо?
Советскай былааьы суулларалларыгар 90-с сыллар сангаларыгар Павлик Морозовы, Чечээскини, Зоя Космодемьянскаяны уо.д.а. кимнээх хоруотаабыттарын онно ейдеебетех буоллаххытына, саатар билигин ейдююр кэм кэлбэтэгэ буолуо дуо?
Суорун Омоллоон Чуечээскини суруйан, танара дьиэлэрин восстанови гынан саха итэ5элин сиргэ буорга тэпсибитин иьин коммунистар Социалистическай Улэ Геройун биэрбиттэрэ.Маннык киьи аата театр операттан уьуллуохтаах саха норуотугар туох да утуетэ суох.
SakhaLi ону маны сымыйанан суруйума.Суорун хаhан да сэриигэ,штрафбатка сылдьыбатах киhи.Фронна командировкага атын саха суруйааччыларыныын сылдьыбыта( Амма аччыгыйа,у .д.а.). Дьууллэммэтэгэ да букатын, ынырылла сылдьыбыттаага органнарга биирдэ диэн ...бэйэтэ кэпсээн турар корсуhуугэ.Дьигэр сэниэ ыал огото ,оссо баай да.Биографията сымыйа анардаах- таатталар билэллэр саастаахтара.Амма Аччыгыйа этэн турардаах " мин курдук буолуо дуо, кини улахан дьон оголоро...".А А кырдьык дьадьаны дьон оголоро этэ.