Атеист диэн материализмы урутаан туһанар киһи ааттанар. Киһиэхэ өй-санаа баарын билиммэт буолуу атеизмы үөскэтэр. Ол иһин кулут, чаҕар дьон үксүлэрэ атеистар буолаллар.
Атеист албыҥҥа киирэрэ элбэх. Православнай таҥараны суох оҥоруу "коммунизм" албынын үөскэппитэ. Ол атеистар тобохторо аны "айыы үөрэҕин" албыныгар киирэн сылдьаллар.
"Туох барыта икки өрүттээх" диэн айылҕа тутулугар сөп түбэһэн киһи бэйэтэ икки өрүттээх:
1. Этэ-сиинэ. Тутаах чааһа. Атеист киһи эт-сиин баһылааһынын эрэ билинэр.
2. Өй-санаа. Сахалар "Киһини санаата салайар" диэн этиини тутуһаллар. Өй-санаа бастаан иһэрин билинэллэр.
Хааһах,
ӨЙ-САНАА бастаан иһэрэ эбитэ буоллар:
ЫРАЙга тиийэн олорор буолуох этибит.
Киһини хамсатар күүстэр бааллар
ол иһин
киһи (гомосапиенс, буор кут) НЬҮДЬҮ-БАЛАЙ хамсаныылары оҥорон
сыыһа-халты туттунан
кыайан сайдыбатка
батыллан олоробут
БОР (буор) МАҤАЛАЙ (Аҥаа Моҕус) дьаһайар
Ол аата
киһи БАҔАтын (буор кутун) кыайан дьаһанматыттан
ӨЙүнэн-САНААтынан кыайа-хото тута илигин
көрдөрөр
Киһи икки өрүттэрэ бэйэ-бэйэлэриттэн тутуллан сылдьаллар. Өйө-санаата суох эт-сиин "мясо" эрэ буолар. Сахалыы булт диэн ааттанар. Онтон өй-санаа эньиэргийэтин эттэн-сиинтэн ылынар. Ол иһин бэйэ-бэйэлэриттэн тутулуктара кытаанах. Өйө-санаата сайдыбатаҕа буоллар киһи киһи буолууну ситиһиэ суоҕа этэ.
Атеист диэн өйө-санаата тиийбэтиттэн атыттар албыннарыгар киирэн биэрэр киһи ааттанар. Элбэх атеистар хаһан да кэлбэт "коммунизмы" тута сатаабыттара таах хаалбыта. Ол атеистар тобохторо аны "айыы үөрэҕин" албыныгар киирэн олус былыргыттан баар сахалыы өйү-санааны буккуйа, сахалары албынныы сылдьаллар.
Религия диэн өй-санаа үөрэҕэ буолар. Хаһан баҕарар баар буолара табыллар. Арай сөптөөҕү талан ылыы эрэйиллэр.