Аҕа диэн бып-былыргы саха тыла. А5а - отец, старший. Былыргы индияларга "о5ас (старший)" диэн эмиэ баар. А5ас - старший.
"А5а" диэммитин латыыннар ылан "аугео" диэн туhаммыттар. Аугео - растущий, старший, отец. Аугео тылтан "ауктор (отец, создатель)" тахсыбыт. Билигин нууччалар АВТОР, АВТОБУС диэн тутта сылдьаллар. Англичаннар эмиэ AUTHOR диэн тутталлар.
Биhи эрабыт иннинэ сахалар аттаах сэрии тэринэн европа5а тиийэн сабыдыалыыллар эбит. Ол тылга кестер. Папа тыл патер диэнтэн тахсыбыт. Бу сахалар БААТЫР тылбыт ПАТЕР, ФАТЕР, ПАПА буолбут.
Маама, мать тыллар сахалыы "мээмэ" диэнтэн тахсыбыттар. Баатыр, а5а, мээмэ тыллар Пекарскайга бааллар.
Оҕо киһини үтүктэн үөрэнэр. Аҕа диэн улахан уопуттаах, ол иһин оҕо үтүктэрэ элбиир.
Дьахталлар эр киһилэрин аанньа ахтыбаттарыттан оҕолорунан үөхтэрэн тахсаллар. "Па" диэн куһаҕан дорҕоон, "па-па" буоллаҕына өссө куһаҕан.
Эр дьон күүһүрэн, бэйэлэрин билинэн истэхтэринэ куһаҕаннык ааттыыры тохтотуохтара.
Омук үйэтэ 900 сылга тиийэр:
1. 300 сыл омук саҥалыы үөскүүр кэмэ.
2. Өссө 300 сыл устата омук сайдар күүһүрэр. Билигин саха омук күүһүрэн эрэр, бэйэтин билинэр кэмэ буолар.
3. Онтон салгыы 300 сыл омук мөлтүүр, уларыйар кэмэ кэлэр.
Бу быһаарыыны омуктар олохторугар тэҥнээн көрүү табыллар.
Баабыр,
Ордук бөҕө буо, хэ-хэ
Ийэ киэнэ: Мэ+эм+мэ = Мэммэ = На соси на = Кормилица диэн тылбаастаах саха тыла, хэ-хэ
Мамми, мама диэн буола сылдьар омуктарга тиийэн, хэ-хэ
Па+Па = Не годный (кормить) диэн тылбаастаах Папа диэн буола сылдьар омуктарга, хэ-хэ
Па+хай, пахаан = срам отыми, удовлетвори диэн тылбаастаах саха тыла Пахан диэн буола сылдьар, хэ-хэ
Бат = отымей диэн тыл Батя диэн буола сылдьар, Батя = отымельщик диэн тылбаастаах, хэ-хэ
Тээтэ = Тятя = Ритмач, пехун диэн тылбаастаах саха тыла нууччаларга баран Тятя диэн буола сылдьар, хэ-хэ
Баатыр диэн = Бат+атыыр = Патер, фатер диэн буола сылдьар омуктарга, хэ-хэ
Чэ, оннук бара турар
папа диэн тыл омуктарга барыларыгар - па-па, ити эмиийи эмпэттэр диэн, онтон - ма ма аһыам диир этэр нях оҕо этэн таһаарар дорҕооно.
Ийэ- ийээ - диэн дорҕооннору таһааран нях оҕо тугу эрэ сөбүлээбэтэҕинэ таһаарар.
Аҕа - Аҕааа - көмүскэ, аҕал - диэн туггу эмитэ көр”өөрү таһаарар дорҕоонноро..
Аҕа диэн аҕал (дай) диэнтэн. Былыр хаспахха олорор сахтан оҕо аҕатын күҥҥэ иккитэ эрэ көрөр бо - сарсыарда уонна киэһээ. Уонна күнү быһа ас аҕалар киһитин кэтэһэр. Оҕо аҕатын көрдө да: "аҕаал, айахпар угарда, аҕаал, тугунан саптарда" - диир, отуката оҕо саҥатыгар: "аҕаа, аҕаа" - диэн буолан иһиллэр.
+79141017942
