Төгүрүк алааскын эн таптаа
М.Ефимов тыл. Г.Слепцов мел.
Төгүрүк алааскын эн таптаа!
Манна эрэ, ханна да буолбатах
Үрүҥ Уолан о5о сааһа ааспыта
Туйаарыма Куо таптала хаампыта.
Тиэргэниҥ сэргэтин эн таптаа!
Манна эрэ, ханна да буолбатах,
Манчаары Баһылай маҥан ата
Дарбааннаах айаҥҥа турбута.
Төрөөбүт алааскын эн таптаа!
Манна эрэ, ханна да буолбатах,
Олоххо дьулууру уруйдаан
Олоҥхо төрөөбүтэ аан бастаан.
Хаарчаана
В.Андросов тыл. уонна мел.
Көмүрүө дьэргэлгэн ойуутун
Үөлэскэ үмүөрэ ииллэ5э
Түүн үөһүн силлиэннэн үргүтэн
Дьиэрэҥкэй үҥкүүлээн эрдэ5э.
Кый-ыраах кырсалаах кытылтан
Кыраһа кылыйа кыымнаа5а,
Күлүмнэс күөнүнэн киэн туттан
Хаарчаана барахсан хаамта5а.
Чап-чараас чачыгыр күлүүтэ
Чараҥҥа ча5аара түстэ5э,
Эйэлээх арылхай хара5а
Эдэр саас уотунан күллэ5э.
Кый-ыраах кырсалаах кытылтан
Кыраһа кылыйа кыымнаа5а,
Күлүмнэс күөнүнэн киэн туттан
Хаарчаана барахсан хаамта5а.
Ахтыл5ан
Н.Федосеев тыл. Г.Шахурдина мел.
Ахта эрэ түстэрбин
Аймаһыйан ылабын,
Үтүө дьоллоох күннэрбин
Өйдөөн үөһэ тыынабын.
Сибэккилээх сыһыынан
Сиэтиһиэхпит дуо, аны?
Киэһэ барык быыһынан
Куустуһуохпут дуо, аны?
Санаан эрэ кэллэрбин
Саппа5ыра сөҥөбүн.
Эргиллибэт эдэрбин
Эргиллэммин көрдүүбүн.
Сибэккилээх сыһыынан
Сиэтиһиэхпит дуо, аны?
Киэһэ барык быыһынан
Куустуһуохпут дуо, аны?
Ааһан биэрбэт ахтыл5ан
Амньыратар сүрэхпин.
Аһын миигин, оо, дьыл5ам
А5ал, биирдэ сэгэрбин.
Ча5ыл уоттаах чараҥҥа
Дьаарбайыахпыт дуо, аны?
Долгураҥҥа, чуумпуга
Чуопчаарыахпыт дуо, аны?
Ньургуһуннар
И.Протодьяконов мел. И.Дмитриев тыл.
Хара сир устун саас аан маҥнай
Хааман иһэр кэрэтиэн!
Сэрэммиттии аргыый а5ай
Сири көрөн иһэбин.
Халдьаайы устун тэтэрэннэр
Ньургуһуннар үүммүттэр,
Таптал курдук нарын, сэмэй,
Тыыннаах буолар эбиттэр.
Кэпсээҥҥэ киирбит кэрэтин
Кэрэхсээтим, таптаатым,
Ыраас, тырымныыр бэйэтин
Ылан түөспэр анньынным.
Номох буолбут саха кыыһын
Ньургуһуну санаатым.
Таптыыр кыыспар кини аатын
Иҥэриэхпин ба5ардым.
Ферма кыргыттара
С.Данилов тыл. И.Иванов мел.
Билэр дьонум до5отторум
Биэс бэһиэлэй кыргыттарым
Үөрэ да5аны мин кордүм
Үүт-Көлүйэ ферматыгар
Көрүүй хайдах курдук көрө-көрө
Күлэ-үөрэн мичилиһэ тураллар.
То5ус былас да буолбатар-
Тохтор долгун суһуохтардаах,
Туйаарыма Куо да буолбатар-
Тунал5аннаах ньуурдаахтар.
Хатыҥ буолан наскылдьыһан
Ханыылаһан тахсаннар
Сайыҥҥы күнү сайыһа
Сайдыы-сайдыы хаамсаллар.
Саха үҥкүүтэ
Үрүмэччи үөрүн курдук,
Арыы-дьэҥкир халлаан курдук,
Көөнньөрүүлээх кымыс курдук,
Көҥүл санаа кыымын курдук
Дьоллоох саха кыргыттара
Чороон тутан та5ыстылар,
Ойуу дьар5аа тирэҥсэлэр
Оһуор үктээн киирдилэр.
Нуо5ай лабаа илиилэр
Дьол ырыатын тистилэр...
Үөрэ сөхпүт санаабар
Алаас тыала ил гынар.
Чуумпу Лена долгунунуу,
Туундара үрүҥ кубатыныы,
Алаас хотун хатыҥыныы,
Атан эрэр ньургуһуннуу,
Намыыннарын, наскылларын,
Нарыннарын ба5астарын!
Кэрэ-бэлиэ кэпсээн курдук,
Сэрэтиилээх сэһэн курдук,
Ылбай ча5аан ырыа курдук,
Ыраас таптал кыымын курдук,
Сахам намыын үҥкүүтэ,
Сахам сирин кэриэтэ!
Хатыҥнар сайыны түһүүллэр...
Алааһым са5атын таптааннар
Утуйа тураллар хатыҥнар,
Сылаас хаар са5ынньах биһигэр
Хатыҥнар сайыны түһүүллэр.
Ол түүлгэ көстөллөр күн, түүннэр,
Сандаара дайаллар сарыаллар,
Иһиллэр оһуохай тойуга,
Күөрэгэй көччүйэр уруйа...
Кэтэһиҥ, маанылаах кырыгыттар-
Кылбаарар кыһыҥҥы хатыҥнар,
Кэм кэлиэ - кэтиэххит кэһиини-
Күөх солко сэбирдэх симэ5и.
Оччо5о чолконон суугунуу
Көрсүөххүт уйгулаах ыһыа5ы,
Дуоһуйа туойсуоххут тойугу,
Астына аахсыаххыт айхалы...
Утуйуҥ, утуйуҥ, хатыҥнар,
Түһээн дуу чаас аайы сайыны,
Ханнык да чысхааннар тымныылар
Кыайбаттар ырыаны, тапталы!
Дойдум дьоно
Тэлэһийэн сылдьаммын,
Тэһийбэтэх күннэрбэр,
Дойдум дьонун буламмын
Дьоллономмун үөрэбин.
Кинилэрдиин миигин көрсөор
Ийэ салгын сиккиэрэ,
Хойуу оттоох өҥ хочо
На5ыл хатыҥ сипсиэрэ.
Дойдум дьоно дууһабар
Аанньал курдук ыалдьыттар,
Ахтан, суохтаан көрсөрбөр
А5ам, ийэм курдуктар.
Э5эрдэлии сыдьаайар
Истиҥ чугас мичээрдэрэ,
Илгэ алаас сарсыардатын
Илдьэ кэлбит курдуктар.
Чэрдээх лобуой ытыстарын
Ыга тутан турдахпына,
Төрүт буорум угута
Итии хааммар кутуллар.
Кымыс ырыата
Толору кымыстаах
Чороону көтөҕөн,
Дойдубут туһугар,
До5отторуом, иһиэ5иҥ!
Саарбалаах ойуурдар,
Таас чохтоох хайалар,
Балыктаах үрэхтэр
Барылара биһиэнэ!
Күөрэгэй ырыата,
Сибэкки сипсиэрэ
Бааһынан долгуна
Барылара биһиэнэ!
Көтөр аал дор5ооно,
Балтабыт дарбаана,
Массыына ньиргиэрэ
Барылара биһиэнэ!
Киһиэхэ - төрөөбүт дойдута
Киһиэхэ - төрөөбүт дойдута
Төрөппүт ийэтин кэриэтэ:
Дууһатын ытатан, ыллатан,
Норуот кырдьыгар үөрэтэр.
Киһиэхэ - төрөөбүт дойдута
Төрөппүт а5а5а холоонноох:
Тоҥорон, буһаран, эрчитэн,
Ньыгыл укулаат оҥорор.
Киһиэхэ - төрөөбүт дойдута
Таптыыр дьахтарын кэриэтэ:
Кини дьоло, хомолтото
Хоодуот, уйа5ас сүрэхтиир.
Киһиэхэ - төрөөбүт дойдута
Төрөппүт о5отун тэҥнээ5э,
Ити төрөөбүт ийэ дойдубар
Дьоһуннаан этэр тылым
Сүрэхтэр аайы дьол
Уот кустугун са5ыахтын.
Арбек иэйиитэ киирдэгинэ айааччы дааны ыллааччы ардыгар.
билэр. Музатын куутэн олорор бы4ыылаах.
Кэрэчээнэ
И. Ороһуунускай тыллара
Д.Санников мелодията
Хотун Бүлүү ууттан тахсыа
Кытыл устун көтүө-дайыа,
Хатыҥ чараҥ кытта хаамсыа
Кэрэчээнэ миэхэ ыллыа.
Кэрэчээнэ, Кэрэчээнэ - кэрэ нарын тапталым
Кэрэчээнэ, Кэрэчээнэ - кэскил күүтэр аналым.
Сибэккинэн симэммит
Субуллубут суһуо5а,
Сыһыы сытын иҥэриммит
Салгын тула кууһуо5а.
Чо5ул хара харахтарыҥ
Ча5ылыйар алыптарым,
Туойар-ыллыыр хомуһум,
Түүлбэр көстөр сулуһум.
Суоһалдьыйар аналлаа5ым,
Сүрэх тэптэ истиҥник,
Тапталлаа5ым, туллукчааным,
Тиийэн кэлиий түргэнник.
Ньургуһуннар
П.Тобуруокап тыллара
А.Алексеев мелодията
Ньургуһуннар, ньургуһуннар
Тула хаамыҥ ньургуһуннар
Саха кыыһа, саха дьоло -
Сандал маҥан ньургуһуннар.
Эйэлэрин иллээхтэрин
Кырдал үөһэ үүммүттэрэ,
Ыра курдук ыраастарын
Күҥҥэ ууммут мичээрдэрэ.
Нарыннарын-намчыларын
Туохха киһи холуйуой,
Кинилэртэн ама хайаан
Тоҥ да сүрэх ирбэт буолуой?
Ньургуһуннар, ньургуһуннар
Чоруун солко ньургуһуннар
Саха кыыһа, саха дьоло -
Сандал маҥан ньургуһуннар.
до5орбор:)
туулэй тууну сырдатан
сулустары санатар
мичилийэр мичээрин
эймэнитэр сурэхпин
кунду сэгэрим
таптыыр до5орум
истиий тойукпун
нуо5алдьыйар мессуенун
сир симэ5ин санатар
дьиэрэьийэр куолаьын
куерэгэйдии чугдаарар
олох мэьэйдэриттэн
уостуо суо5а тапталым
сылайары билбэккэ
мэлдьи миигин арыаллыа
учугэйин кемуьум
уерэ кете сылдьарбыт
эйиигинниин дьолбутун
кэскилбитин айарбыт.
Мичээрдэр
И.Брызгалов тыллара
Г.Слепцов мелодията
Мичээринэн баай сүрэх
Бэс ыйыныы сып-сылаас
Кэрэ мичээр чап-чараас
Көтөр кынат быһыылаах
Оо, мичээрдэр ардыгар
Миигин тутан ыла5ыт
Күн сиригэр букатын
Кэлбиккит дуу дэтэ5ит.
Чороон нарын оһуорун
Сэмэй мичээр киэргэтэр
Оһуохайы чуордук туойан
О5о дьону олус үөрдэр.
Сарсыардааҥы сииги кэһэн
Мичээр киирэр титииккэ
Киэһэ кулууп дьиэтигэр
Хомус тардар мичээрэр.
Эн хаарга сандаана үүннэрдин
И.Егоров тыла, А.Егоров мелодията
Эмискэ эйээрбит ырыабар
Эн хаарга сардаана үүннэрдиҥ
Санньыйа ыанньыйбыт санаабар
Сайыҥҥы кустугу түһэрдиҥ.
До5оруом, эн үөртүҥ, ытаттыҥ
Дууһабын ырыанан аймаатыҥ.
Кыс хаарга күөрэгэй ырыата
Күөх дуолга ыҥыра угуйда.
Хатыҥнаах алааһым са5ата
Харахпар бу баардык наскыйда.
Санаабар эрдинэн эрэбин
Сүүрүктээх үрэ5и өксөйөн,
Күн киирэр, күн тахсар кэрэтин
Көрсүө5үм эйигин көтө5өн.
Дьүөгэлэриэм, кыргыттарыам
Г.Шахурдина тыллара уонна мелодията
Дьүөгэлэриэм, кыргыттарыам,
О5о сааһым чуорааннара!
Дьүөгэлэриэм, кыргыттарыам,
Эдэр сааһым аргыстара!
Таптал туһунан сүрэх ньүөлүйэ
Кэпсэтэрбит, үөһэ тыынарбыт
Таптыыр харах көрөрүттэн
Кыбыстарбыт, дьоллонорбут
Ааспыт дии, оо, ааспыт дии.
Дьүөгэлэриэм, кыргыттарыам,
Уһун долгун суһуохтар,
Дьүөгэлэриэм, кыргыттарыам,
Тэбэнэттээх харахтар,
Кими көрсөн сөбүлэһэн
Ыал буоллугут, кыргыттарыам,
Ханнык сиргэ, хайа ыалга
Кийиит буолан оло5орут?
Оо, дьүөгэлэриэм, оо, кыргыттарыам.
Дьүөгэлэриэм, кыргыттарыам,
Хоһуун сүрэх аналлара,
Дьүөгэлэриэм, кыргыттарыам,
Элбэх о5о ийэлэрэ!
Иллээх кэргэн, дьоллоох ийэ
Аатын сүгүн өр сылларга,
Кырдьар диэни билимэн.
Күөгэһэр лабаалар
П.Тобуруокап тыллара
А.Алексеев мелодията
Алаастан арахсан айанныыр түгэҥҥэ
Далбаатыы хаалыҥ дуу,
Намыыннык ал5аан дуу,
Күн күбэй ийэни саната.
Күөгэһэ нусхаһар лабаалар,
Күөгэҥнии сапсына,
Күөх киистэ, солко сэбирдэх
Күөгэһэр лабаалар.
Ыраах кый кыраайга, чуҥкуйар түгэҥҥэ
Ып-ыраас ахтыл5ан түүллэргэ
Субу баар буолуҥ дуу, суугунуу түһүҥ дуу
Күн күбэй ийэни саната.
Ийэ буор алааска эргиллэн кэлэргэ,
Уруйдуу көрсүҥ дуу,
Нарыннык кууһуҥ дуу,
Күн күбэй ийэни саната.
Мунчаарыы
Р.Еремеев тыла
А.Егоров мелодията
Эйиэхэ маарынныыр кыысчааны көрөн дуу,
Эбэтэр дойдубун ахтыбыт санааттан,
Эбэтэр мунчаарыы бу тууйар Муҥуттан
Эйигин көрүөхпүн олустук ба5ардым.
Сыл, хонук түргэнник ааста5ын аайытын
Сааһырыы боруогар чагаһаан иһиэ5им
Онтон эн, онтон эн-мин ырыам чыычаа5а-
Куруутун эдэркээн кыысчааҥҥа маарынныаҥ.
Хайдахтаах да өрүс кытылын булларгын,
Хайдахтаах да ойуур сиһигэр састаргын
Эйигин буламмын этиэхпин ба5ардым,
Бу төрөөн эппэтэх мин тыыннаах тылларбын.
Баламат санаа5а ылларан буолла5а
Тосхойбут бу дьолбун куоттарыам дуо диэммин,
Дьон сиитин-сэмэтин барытын умнаммын
Эйиэхэ барыахпын олустук ба5ардым.
Тэтиннэр Н.Дьяконов тыллара Е.Сивцев мелодията
Корбото5ум ор да буолла
Эьигини тэтиннэр,
Кэрэ5итин куох дуолга
Бэлэхтээбит тэтиннэр.
Сылайбыкка эрчим эбэр
Сорууннээхэй сиккиэргит,
Бугун миигин корустэ
Ахтыбыттыы истинник.
Сэбирдэххит илибириир
Урумэччи кынатыныы,
Сарыал кууьан дьиримниир
Тутан ылан кыбыстардыы.
Хос ырыата
Эьигини оро уунар
Куох куйаарга, куох кырдалга
Дьон сургэтин долгутар
Кэрэ5итин куох дуолга.
Хос ырыата
НЬУРБА ТИИТЭ
Эллэй тыллара
Ыраахтан көрдөххө
Эн үрдүк да тииккин
Тыа тыаны үрдүттэн
Өҥөйөр эбиккин.
Эн алта сүүс лабаа
Хомускун тарт, ыллаа,
Дьол, эйэ уйата
Дойдугун айхаллаа.
Эн тула суугунуур
Титирик тиит мастар
Эйигин «Ийэ» — диир
Оҕолор курдуктар.
Эн алта сүүс лабаа
Хомускун тарт, ыллаа,
Дьол, эйэ ырыата
Дойдугун айхаллаа.
Алта сүүс лабааҕын
Хомустуу тардаҥҥын
Олоҥхо тойугун
Эн туойа тураҕын.
Киэҥ Ньурбам аал дууба,
Бука, эн буолуоҕуҥ.
Истэбин: алгыыргын
Аан дойдуҥ олоҕун.
Сүүнэҕин көрөммүн
Сөҕөммүн, үөрэммин
Сүрэҕим баҕатын
Сүүмэрдээн этэбин:
«Эн курдук үөскүлэҥ
Өр уһун үйэлээх,
Өрүүтүн буолуохтаах
Төрөөбүт норуотум!»
Күн сирин ким көрбүт
Өрөгөй-талаана
Үрдээтин, — диэн этэ,
Үүнэ тур эн манна.
Киэҥ Ньурбам аал Дууба
Бука, эн буолуоҕуҥ.
Истэбин: алгыыргын
Аан дойдуҥ олоҕун.
МИН ХОТУГУ ТИИТИМ
Степан Дадаскинов тыллара
Эйигин, тиит маспын,
Махтана көрөбүн,
Хорсуҥҥун хайгыыбын,
Тулуургун сөҕөбүн.
Санаабар сахалыы
Саҥарар курдуккун,
Лабааҕын далбааҥҥын
Эн ууммуккун.
Хос ырыата:
Бэйэбэр холуйан
Көрүбүн өрүүтүн
Тыал сөрөөн, ытыйан
Эриллэн үүммүккүн.
Тоҥ буорга, тоҥ мууска
Тураҕын тутуһан,
Тоҥ буорга, тоҥ мууска
Силискин эн тардан.
Эйигин, тиит маспын,
Махтана көрөбүн
Хорсуҥҥун хайгыыбын
Тулуургун сөҕөбүн.
Аркадий Алексеев ырыата
Кэстуумнээх волейбол оонньооммун
Кыратык киртиппит эбиппин
Уонна эссэ маннык баара, Егоровтар ырыалара.
Эйиэхэ маарынныыр кыысчааны кээрэммун
билэр дьоннор суруйун дуу? Коллега тетялэрим, ырыа текстэрин хантан булабыт диэбиттэри5эр сэбулэ7эн баран обещалкин аатыраары гынным. Кытаатын эрэ!
Бастакы ырыаҥ Бүөтүр Тобуруокап хоһооно
Эмискэ хаастарыҥ түрдэстэн,
Эн миэхэ кыыһырдыҥ, доҕорум,
Аат эрэ харата кэпсэтэн,
Аан диэки хайыһан олордуҥ.
Буруйум диэн тугуй? Буруйум
Эбиэккэ хойутаан кэлбиппин,
Көстүүмнээх волейбол оонньооммун
Кыратык киртиппит эбиппин.
Мин бүгүн волейбол оонньуурбар
Аттыбар эдэр саас турбута,
Эбиэппэр хойутаан кэлэрбэр
Эйэҕэс сүбэһит буолбута.
Эппитэ: "Маҥхайбыт баттахтаах
Кырдалга кылыйбыт диэн суоҕа,
Эдэр саас көр-оонньуу аргыстаах,
Көрүлээ, ким ону бобуоҕай?"
Өс киирбэх оонньоһо түспүтүм,
Көстүүмүм даҕаны киртийбит,
Эн кырдьык кыратык күүппүккүн --
Бэл онно ахтыспыт сүрэхпит.
Оо, дьолум, доҕорум, туллугум,
Улахан тапталы умнумуох:
Хааларга, ааһарга, кыраҕа
Хаһан да кыыһырсар буолумуох!
Мунчаарыы Р.Еремеев тыла
Эйиэхэ маарынныыр кыысчааны корон дуу,
Эбэтэр дойдубун ахтыбыт санааттан,
Эбэтэр мунчаарыы бу тууйар мунуттан
Эйигин коруохпун олустук ба5ардым.
Сыл, хонук тургэнник ааста5ын аайытын
Сааьырыы боруогар чугаьаан иьиэ5им
Онтон эн, онтон эн – мин ырыам чыычаа5а-
Куруутун эдэркээн кыысчаанна маарынныан.
Хайдахтаах да орус кытылын булларгын,
Хайдахтаах да ойуур сиьигэр састаргын
Эйигин буламмын этиэхпин ба5ардым,
Бу тороон эппэтэх мин тыыннаах тылларбын.
Хос ырыата
Баламат санаа5а ылларан буолла5а
Тосхойбут бу дьолбун куоттарыам дуо диэммин,
Дьон сиитин – сэмэтин барытын умнаммын
Эйиэхэ барыахпын олустук ба5ардым.
Хос ырыата
Ахтыл5ан Н.Федосеев тыла Г.Шахурдина мелодията
Ахта эрэ тустэрбин
Аймаьыйан ылабын,
Утуо, дьоллоох куннэрбин
Ойдоон уоьэ тыынабын.
Сибэккилээх сыьыынан
Сиэттиьиэхпит дуо, аны?
Киэьэ барык быыьынан
Куустуьуохпут дуо, аны?
Санаан эрэ кэллэрбин
Саппа5ыра сонобун.
Эргиллибэт эдэрбин
Эргиллэммин кордуубун.
Сибэккилээх хонуунан
Сиэттиьиэхпит дуо, аны?
Киэьэ барык быыьынан
Куустуьуохпут дуо, аны?
Ааьан биэрбэт ахтыл5ан
Амньыратар сурэхпин.
Аьын миигин, оо, дьыл5ам,
А5ал, биирдэ сэгэрбин.
Ча5ыл уоттаах чаранна
Дьаарбайыахпыт дуо, аны?
Долгуранна, чуумпуга
Чуопчаарыахпыт дуо, аны?
Хоптолор А.Барашкова тыла, мелодията
Сир урдугэр баар саамай кыраьыабай
Алааьы кордорбутун эн миэхэ,
Харахпар хатанна олчуумпу киэьэ,
Былыттар быыстарынан ый устара.
Ол онно хоптолор
Аймана котололлор.
Ол онно эн биьи корсубуппут.
Умнуом дуо алааьым
Тииттэрдээх сыырдарын,
Хоптолоох биэрэгин, Эйигин!
Тиийиэм дуо анны ол кэрэ алааспар,
Истиэм дуо анны хопто хаьыытын!
Тоннубэт эдэр саас комус куннэрин
Ойдоон-санаан долгуйан ылыам дуо анны?
Ол онно хоптолор
Аймана котололлор.
Ол онно эн биьи корсубуппут.
Умнуом дуо алааьым
Тииттэрдээх сыырдарын,
Хоптолоох биэрэгин, Эйигин!
Ба5ар бу былыргы хо7оон
атын топка суруллуохтаа5а буолуо, ол эрээри суруйуум дуу?
Александр Кочетков
БАЛЛАДА О ПРОКУРЕННОМ ВАГОНЕ
- Как больно, милая, как странно,
Сроднясь в земле, сплетясь ветвями,-
Как больно, милая, как странно
Раздваиваться под пилой.
Не зарастет на сердце рана,
Прольется чистыми слезами,
Не зарастет на сердце рана -
Прольется пламенной смолой.
- Пока жива, с тобой я буду -
Душа и кровь нераздвоимы,-
Пока жива, с тобой я буду -
Любовь и смерть всегда вдвоем.
Ты понесешь с собой повсюду -
Ты понесешь с собой, любимый,-
Ты понесешь с собой повсюду
Родную землю, милый дом.
- Но если мне укрыться нечем
От жалости неисцелимой,
Но если мне укрыться нечем
От холода и темноты?
- За расставаньем будет встреча,
Не забывай меня, любимый,
За расставаньем будет встреча,
Вернемся оба - я и ты.
- Но если я безвестно кану -
Короткий свет луча дневного,-
Но если я безвестно кану
За звездный пояс, в млечный дым?
- Я за тебя молиться стану,
Чтоб не забыл пути земного,
Я за тебя молиться стану,
Чтоб ты вернулся невредим.
Трясясь в прокуренном вагоне,
Он стал бездомным и смиренным,
Трясясь в прокуренном вагоне,
Он полуплакал, полуспал,
Когда состав на скользком склоне
Вдруг изогнулся страшным креном,
Когда состав на скользком склоне
От рельс колеса оторвал.
Нечеловеческая сила,
В одной давильне всех калеча,
Нечеловеческая сила
Земное сбросила с земли.
И никого не защитила
Вдали обещанная встреча,
И никого не защитила
Рука, зовущая вдали...
С любимыми не расставайтесь!
С любимыми не расставайтесь!
С любимыми не расставайтесь!
Всей кровью прорастайте в них,-
И каждый раз навек прощайтесь!
И каждый раз навек прощайтесь!
И каждый раз навек прощайтесь!
Когда уходите на миг!
1932 г.
Хайа хаьан кэлэ5ин? Р.Атласов тыла А.Алексеев мелодията
Кунду комус куорэгэйим,
Куутэн кунум уьаата.
Хара – хара харахтаа5ым,
Хайа, хаьан кэлэ5ин?
Тэйэн, уьаан хааллаххына,
Тэьийбэппин билэ5ин.
Миигин уордэн хоспор хаьан
Мичилийэн киирэ5ин?
Хойут сойон, таптыыр дьолбун,
Кэ5иннэриэ диэйэ5ин.
Кэбис, эрэн, кэлэппэппин,
Кэрэхсэллээх бэйэ5ин.
Ахтар кунду аналлаа5ым,
Арылыйа сырдааннын,
Хайгыыр хара харахтаа5ым,
Хайа, хаьан кэлэ5ин?
Сиртэн ууммут сибэккилии
Ситэн, тупсан кэрэ5ин.
Таба корон, талан ылан
Таптаабыта сурэ5им.
Уол ырыата Х.Горохов тыла М.Семенов мелодията
Догуйаннын хаампыт сиргэр
Долгун курдук от уунэр,
Таптыы корбут алаастаргар
Кустук туьэн коччуйэр.
Кыламаннар кун ункуулуур
Кыраьыабай да кыыскын,
Ханнык уолан дьолун тустуу
Аналыгар сылдьа5ын?
Сырдык ый киирбит ууларыгар
Кэлэр куммут са5ыллар,
Уьун – уьун суьуохтаргар
Дьикти хоьоон айыллар.
Хос ырыата
Орто дойду ньургуьуна
Холоонноо5ор аа5ыллар,
Амма эбэ сардааната
Ааккын куруук сураьар.
Хос ырыата
Таптыыбын эйигин
Эн миэхэ туохтан да кундугун-
Со5отох тапталым буола5ын.
Эн эрэ бу сиргэ бааргынан,
До5оруом, итэ5эй, дьоллоохпун.
Таптыыбын эйигин нарыннык,
Эдэркээн сурэхтэн истинник,
Хаьан да букатын ааспаттык,
Тылбынан мин сатаан эппэттик.
Уйэбэр таптыа5ым эйигин,
Уолээннээх со5отох до5орбун,
Биир дьиэ5э олоруох холбоьон,
Уоппутун оттунуох кыттыьан.
Хос ырыата
Хомолто диэн тугун корумуох,
Ойдоспот хайда5ын билимиэх,
Уйэлэр тухары таптаьыах,
Тэйсиьэр – салгыьар буолумуох!
Хос ырыата
Бүгүҥҥү санаа. Бу ырыаны Эрэллэр ыллыыллара.
Алааһым са5атын таптааннар
Утуйа тураллар хатыҥнар,
Сылаас хаар са5ынньах биһигэр
Хатыҥнар сайыны түһүүллэр.
Ол түүлгэ көстөллөр күн, түүннэр,
Сандаара дайаллар сарыаллар,
Иһиллэр оһуохай тойуга,
Күөрэгэй көччүйэр уруйа...
Кэтэһиҥ, маанылаах кырыгыттар-
Кылбаарар кыһыҥҥы хатыҥнар,
Кэм кэлиэ - кэтиэххит кэһиини-
Күөх солко сэбирдэх симэ5и.
Хатыҥнар сайыны түһүүллэр...
Оччо5о чолконон суугунуу
Көрсүөххүт уйгулаах ыһыа5ы,
Дуоһуйа туойсуоххут тойугу,
Астына аахсыаххыт айхалы...
Утуйуҥ, утуйуҥ, хатыҥнар,
Түһээн дуу чаас аайы сайыны,
Ханнык да чысхааннар тымныылар
Кыайбаттар ырыаны, тапталы!
Абрекка махтал
Дьокуускайга хаар туһэр
Куба маҥан, кырса маҥан хаар
Көтө-дайа сыыйыллар.
Уулуссалар, болуоссаттар хаар
Үҥкүүтүнэн сырдыыллар!...
Дьокуускайга хаар, хаар түһэр,
Чуумпу, намыын хаар түһэр!...
Санаабытын, санныбытын хаар
Сылааһынан таарыйар:
Саха сирэ, саха тыата — хаар,
Саҥыйаҕа халыҥ хаар!...
Дьокуускайга хаар, хаар түһэр,
Ыраас, саҥа хаар түһэр!...
Кыһын тыынын, тымныы тыынын наар
Кыйдыы туруо субу хаар!
Үтүө билгэ, быйаҥ буолар — хаар,
Ыра санаа, эрэл баар...
Дьокуускайга хаар, хаар түһэр,
Кыппай манан хаар түһэр!...
миэхэ
Христофор Максимов Татыйаас барахсан диэн ырыа тыла наада суруйуоххут дуу
Бэртээхэй ырыа
ТАТЫЙААС
Татыйаас барахсан, таптыырыҥ буоллар дуу
Туох баарбын барытын туран биэриэх этим,
Эдэркээн саастарбын, эйэҕэс санаабын,
Инники кэскилбин, сүрэхтээх быардарбын.
Татыйаас барахсан, таптыырыҥ буоллар дуу
Солкоҕо суулааммын, киистэргэ кистээммин
Көмүстээх иһиттэн күндүлээн аhатыам
Күн-уруй олоҕор олордуох да этим!
Татыйаас барахсан, таптыырыҥ буоллар дуу
Туох баарбын барытын туран биэриэх этим,
Эдэркээн саастарбын, эйэҕэс санаабын
Инники кэскилбин, сурэхтээх быардарбын!
Абрек улэ-хамнас уеьугэр ыллыы-туойа сылдьара буолуо.
Манна арыый иллэннэр эрэ киирэр дойдубут быьыылаах.
ньургун
Татыйаас барахсан ырыам тыллара мелодиябар сөп түбэспэт бастакы куплетым үчүгэйдик көр эрэ тыл көппөтөх дуу эбэтэр бэйэм сөп сатаан түбэһиннэрэн ыллаабаппын дуу
Саха үҥкүүтэ.
Үрүмэччи үөрүн курдук
Арыы дьэҥкир халлаан курдук
Көөнньөрүүрээх кымыс курдук
Көҥүл санаа кыымын курдук
Дьоллоох саха кыргыттара
Чороон тутан та5ыстылар.
Ойуу-дьар5аа тирэҥсэлэр
Оһуор үктээн киирдилэр,
Нуо5ай лабаа илиилэр
Дьол ырыатын тистилэр
Үөрэ сөхпүт санаабар
Алаас тыала ил гынар.
Чуумпу Лена долгунунуу,
Туундара үрүҥ кубатыныы
Алаас хотун хатыҥыныы,
Атан эрэр ньургуһуннуу
Намыыннарын, наскылларын,
Нарыннарын ба5астарын.
Кэрэ бэлиэ кэпсээн курдук
Сэрэтиилээх сэһэн курдук,
Ылбай ча5аан ырыа курдук.
Ыраас таптал кыымын курдук,
Сахам намыын үҥкүүтэ
Сахам сирин кэрэтэ.
КҮРҮЛЭС КҮРГҮӨМ КҮННЭРГЭ . Архыып Абаҕыыныскай тыллара
Күрүлэс күргүөм күннэргэ
Күндэл дьэргэл мичээргэ
Көтөр дьырылас ырыатыгар,
Көмүс долгун алааспар
Көрүлүү көтө дайбакка,
Көҥүл тыына туойбакка,
Балаҕаҥҥа сыттамый,
Балаадыйан хаалламый?
Сайаҕас салгын баалыгар
Сайдам мүөттэй дыргылыгар
Бигэнэ уста сылдьарбын,
Биэрэҥ эрдэ дайбыырбын,
Алаас симэҕэр үөскээммин,
Арыы чээл күөх күлэммин
Алыс даҕаны таптыыбын,
Аралдьытар булбаппын.
Аны аҕыйах ыйынан,
Араалаһа бааралаан,
Артыалынан күргүөмнээн,
Алардаһан сиэттиһэн,
Бастыҥ хотуур үлэтигэр —
Майдаан-айдаан дьаарбаҥар,
Хоруйа охсо киириэхпит,
Хоһоон ырыа тэнитиэхпит.
Т.Сметанин тыллара О.Иванова мелодията
Эйэҕэс майгыннаах эдэркээн Манчаары,
Эйээрэр куолаһа аймыыра маардары.
Эгэй - дуо, эгээйик, эгэй - дуо, эгээйик.
Кыталык ырыата - Манчаары күлүүтэ
Кыргыттар куттарын долгутар да этэ.
Эдэр саас, эдэр саас, эдэр саас уруйдан!
Чоочо баай олбуора харааран көстөрө,
Туус маҥан атынан Манчаары көтүтэр,
Уол оҕо охтума, аккыттан сууллума!
Манчаары Баһылай тутуллан испитэ,
Үөһэттэн таҥнары Ленатын көрбүтэ.
Алааһым бырастыы, күн ийэм бырастыы...
Хараҥа хаайыыга нууччалар сыталлар,
Манчаары сахалыы ырыатын таптыыллар.
Оо, дойдум, оо, дойдуом, оо, дойдуом ырааххын...
Уһуктаах остуолба тулалыыр түрмэни,
Манчаары мохсоҕол, Манчаары ыстанна!
Мохсоҕол, мохсоҕол, Манчаары ыстанна!
Сайсары үрдүнэн сатарыыр оһуокай,
Иһиллэр ол онно, Манчаары куолаһа.
Эһиэхэй оһуохай, эһиэхэй оһуохай.
СУРУК (Леонид Попов тыллара)
Уоттардаах күндэлэс түннүктэр
Умуллан, көҕөрөн истилэр,
Маҥан хаар үрдүгэр күлүктэр
Барыаран, харааран түстүлэр.
Бөһүөлэк чуумпурда, утуйда,
Тыал, арай, мэниктээн сүүрэлиир.
Хараҥа тыаһа суох халыйда.
Биир түннүк уоттара мичиҥниир.
Остуолга бүк түһэн олорон,
Кыыс уолга тапталын суруйар:
«Мин күндү, мин дьиҥнээх доҕорум...» -
Уонна дьэ тыл тиийбэт, уурайар.
Элбэҕи суруйуон баҕарар –
Сүрэҕин кистэлин, эрэлин.
Элбэҕи ыйытыан багарар –
Инники олоҕун, кэскилин.
Кыыс сатаан суругун суруйбат,
Мунчааран уһун түүн утуйбат…
Ол уолга ким тиэрдиэй кыыс тапталын
Суругар эппэккэ хаалбытын?!
Дорооболорун миэхэ маннык ырыа тылын салгыыта наада Кун комус утага быйана бэс чагда биэтэннии труда айылгам уьуктар биьигэр уоруу итиэнэ кутурган Припева Мин дууьам холкутук сынньанар онтон мин дууьабар аймалган моккуьэн бураллан турдулар уоруу итиэннэ кутурган бу 80 сылларга ылланар этэ
Зал иьин музыка эргийэр
Арай кыыс олорор муннукка
Соготох санааргыыр, мунчаарар
Эрэллээх тапталлаах киьитэ
Атынныын сиэттиьэн кэлбитэ
Ункуугэ эргийэ киирбитэ
Ол уола атыны таптыырын
Бу манна билигин билбитэ
....
Салгыытын салгыаххыт дуо бу ырыаны?
Зал иьин толорор музыка
Дьон бары ункуугэ эргийэр
Арай кыыс олорор муннукка
Соготох санааргыыр мунчаарар
Эрэнэр кэтэьэр киьитэ
Атынныын сиэттиьэн кэлбитэ
Ункуугэ эргийэ киирбитэ
Аттынан корбокко ааспыта
Ол уола атыны таптыырын
Бу манна билигин билбитэ
Кыыс тахсан соготох дьарбайар
Дьоно суох уулусса устунан
Эн умун кинини санаама
Кини эн аналын буолбатах
Итэгэй инники тапталгын
Итэгэй инники кэскилгин
Куоргэй ырыатын таптааммын
Куох унаар хочо5о хаамабын
Ардыгар эйиигин санааммын
Алааным чаранар хаамабын
Оо онно долгуйбут санаабар
О5отук мин килбик тапталтан
Таайтаран талбааран Ылабын
Дууналын долгуйан ыллыыбын
Ойдуубун до5оруом ойдуубун
Эн миигин умнумаар диэбиккин
Илиибин илиигэр туппуккун
Леонид Попов.
Илиибэр эн илииң суох буолла
Бырастыы, бутэһик бырастыы,
Быданнаах арахсыы туһаайда.
Арахсыах баар этэ атастыы -
Дьылҕабыт икки аҥы суол ыйда.
Дьоло суох дьон сылдьар суолунан
Айанныыр буоллубут, бадаҕа,
Тарҕаһыах тыаһа суох хомунан -
Көрбөтүн туора дьон хараҕа.
Ыраатан бэйэни сайыһан
Ытаспат ыар күммут үүннэҕэ:
Хахсаат хаар туһэн, сай ааһан,
Долгуннаах күөхпүтүн көмнөҕө.
Илиибэр эн илиин суох буолла,
Сүрэхпэр - сурэҕин сылааһа.
Бу курдук оргууйдук умуллар
Үйэлээх таптал да былааһа.
Ыраммын санныгар тайанным-
Ыараабыт илиибин уйбатын,
Санаар5аан санньыйан айманным-
Аймаммыт дууһабын туппатын
Билигин да дьон курдук дьоннорбут,
Бокуонньук кэриэһин ытыктыах
Суурбэ сыл олорбут олохпут
Хоруобун иннигэр хоҥкуйуох.
Санаабар, эйиигин кууһабын,
Тиһэхпин кууһабын, уоскуйууй,
Уонна дьэ мин тахсан барабын…
Билигин мин хоспун хомуй, сууй!
Хаар тусэр, хаар тусэр, хаар тусэр,
бугун мин дуусабар хаар тусэр.
Хаар тусэр, хаар тусэр, хаар тусэр,
Маннайгы тапталы уруйдаан.
1. Турабын соготох асагас туннуккэ,
Турабын, керебун, уерэбин.
Бугун мин дуусабар нап-нарын
нагыл хаар тусэр, кыыдамныыр.
Орто халымалар ырыалара, тыла наада.